Hải quan cửa khẩu Tân Thanh: Bước tiến trong triển khai mô hình Cửa khẩu thông minh

Xe AGV (xe vận hành tự động) thông quan ban đêm tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2 – 1089 Tân Thanh – Pò Chài vào ngày 10/11/2025.

Thí điểm Cửa khẩu thông minh: Ghi nhận kết quả ban đầu và lộ trình triển khai

Kết quả từ ngày đầu thí điểm: 3 container vận hành an toàn bằng xe AGV

Trao đổi với Tạp chí Kinh tế – Tài chính, ông Nguyễn Quang Bách, Đội trưởng Hải quan cửa khẩu Tân Thanh cho biết, đơn vị đang triển khai Đề án thí điểm Cửa khẩu thông minh tại hai tuyến đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119–1120 và mốc 1088/2 – 1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) – Hữu Nghị Quan (Trung Quốc) theo Quyết định 865/QĐ-TTg ngày 17/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ.

Đúng 19 giờ 30 phút ngày 10/11/2025, Hải quan cửa khẩu Tân Thanh phối hợp các lực lượng Biên phòng, Kiểm dịch, Ban Quản lý KKT Đồng Đăng – Lạng Sơn, Công ty CP vận tải thương mại Bảo Nguyên và phía Thị Bằng Tường (Trung Quốc) triển khai thí điểm xe AGV (xe vận hành tự động) trong hoạt động thông quan ban đêm tại tuyến đường chuyên dụng khu vực mốc 1088/2 – 1089 Tân Thanh – Pò Chài.

Ngay trong ngày đầu vận hành, hệ thống đã hoàn thành 3 container hàng linh kiện điện tử di chuyển an toàn vào khu vực bến bãi chờ thông quan theo đúng quy trình.

Cửa khẩu thông minh: Không tiếp xúc – không gián đoạn – tăng tốc thông quan

Ông Nguyễn Quang Bách đánh giá mô hình Cửa khẩu thông minh mang tính đột phá khi đồng bộ cả hạ tầng, nền tảng dữ liệu và công nghệ tự động hóa. Các yếu tố then chốt gồm:

• Vận chuyển hàng hóa không tiếp xúc, không người lái

• Hệ thống AGV vận hành theo tuyến cố định, ứng dụng định vị vệ tinh và công nghệ 5G

• Cẩu container tự động hóa, giảm sự can thiệp thủ công

• Quy trình kết nối dữ liệu xuyên suốt, hỗ trợ quản lý rủi ro và kiểm tra nhanh hơn

Từ kết quả thí điểm ban đầu, Hải quan Tân Thanh nhận định mô hình Cửa khẩu thông minh giúp:

• Tăng năng lực thông quan

• Giảm chi phí so với phương thức truyền thống

• Nâng cao hiệu quả giám sát và an ninh biên giới

• Hạn chế ùn tắc tại khu vực cửa khẩu

• Giảm phát thải, đặc biệt do AGV vận hành bằng điện

Đáng chú ý, việc đưa AGV vào vận hành mở ra khả năng xây dựng hệ thống logistics xanh – thông minh – bền vững, phù hợp xu hướng thương mại xuyên biên giới giữa Việt Nam – Trung Quốc và ASEAN.

Ông Nguyễn Quang Bách khẳng định Hải quan cửa khẩu Tân Thanh sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng hai bên để thực hiện đúng lộ trình, qua đó cải thiện tốc độ thông quan và tạo môi trường thuận lợi thu hút DN XNK.

Đẩy mạnh thi công – mở rộng hạ tầng trong hai giai đoạn 2024–2029

Giai đoạn 1 (2024–2025): Mở rộng làn, xây dựng nhà liên ngành

Chi cục Hải quan khu vực VI và các đơn vị liên quan đã đạt nhiều kết quả bước đầu trong triển khai Cửa khẩu thông minh tại đường chuyên dụng khu vực mốc 1088/2–1089 (Tân Thanh):

• Tuyến đường chuyên dụng đã được mở rộng từ 4 lên 8 làn (4 làn xuất, 4 làn nhập), trong đó có làn cho phương tiện không người lái IGV.

• Đang xây dựng nhà làm việc liên ngành phục vụ lực lượng chức năng tại cửa khẩu.

Đây là nền tảng hạ tầng quan trọng để triển khai automation và tăng công suất luồng hàng.

Lực lượng chức năng phối hợp kiểm tra hàng hóa trước khi thông quan.

Giai đoạn 2 (2026–2029): Đẩy nhanh tiến độ theo Quyết định 865/QĐ-TTg

Trong giai đoạn 2, các đơn vị đặt mục tiêu:

• Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng cho các dự án thuộc Đề án

• Chủ đầu tư khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư, đảm bảo khởi công các dự án mở rộng đường chuyên dụng tại mốc 1088/2 – 1089

• Thực hiện đúng lộ trình Thủ tướng giao theo Quyết định 865/QĐ-TTg, phấn đấu hoàn thành và vượt tiến độ

Song song, các cơ quan chuyên môn tiếp tục:

• Hoàn thiện quy trình kiểm tra – giám sát hải quan với hàng hóa XNK

• Xây dựng phương án giám sát phương tiện xe dẫn đường thông minh

• Hoàn thiện cơ chế bảo đảm an ninh mạng cho hệ thống dữ liệu liên thông giữa Việt Nam – Trung Quốc

• Kết nối đồng bộ cơ sở dữ liệu logistics và thông tin liên quan nhằm phục vụ quản lý 24/7

Kỳ vọng: Tối ưu hóa chuỗi logistics – thúc đẩy thương mại Việt – Trung

Ông Nguyễn Quang Bách nhận định việc triển khai Cửa khẩu thông minh không chỉ hiện đại hóa công tác quản lý hải quan mà còn tạo động lực mạnh mẽ để:

• Thúc đẩy XNK, giảm thời gian – chi phí lưu thông

• Tăng chất lượng dịch vụ logistics biên giới

• Nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN Việt Nam

• Tạo môi trường thương mại biên giới an toàn, minh bạch và bền vững

Khi hoàn thiện theo đúng lộ trình, mô hình Cửa khẩu thông minh sẽ trở thành bước nhảy chiến lược trong quá trình chuyển đổi số ngành hải quan và kết nối thương mại Việt – Trung trong thập kỷ tới.